|
دکتر «احمد شهید» در بیست و چهارمین کمیته سوم حقوق بشر، گزارش خود را به این کمیته و دبیرکل سازمان ملل ارایه کرد. در این گزارش که از ۱۳۷ مصاحبه گزارشگر ویژه حقوق بشر با افراد مختلف در مورد نقض سیستماتیک حقوق بشر توسط «جمهوری اسلامی» و توصیه‌های دکتر «احمد شهید» گردآوری شده بود، به این شورا ارایه گردید.افزایش نگران کننده اعدام‌ها در ایران
در طول این جلسه که شامل پرسش و پاسخ‌های نماینده کشورهای مختلف به گزارش گزارشگر ویژه حقوق بشر ایران بود، دکتر «احمد شهید» از افزایش اعدام‌ها در سطح بی‌سابقه در دولت «حسن روحانی» انتقاد کرد. نقض حقوق گروه‌های اتنیکی از دیگر نگرانی‌های حقوق بشری گزارشگر ویژه سازمان ملل بود.
موضوع اعدام‌ها در ایران توسط دکتر «احمد شهید» و بسیاری از نمایندگان کشورهای حاضر در جلسه مطرح شد و نسبت به روند افزایش اعدام‌ها ابراز نگرانی شد. آقای «شهید» از صدور احکام اعدام به راحتی و برای جرایمی که در طبقه‌بندی جرایم سخت (مانند قتل) نیست انتقاد کرد. او با انتقاد از وضعیت آزادی بیان در ایران گفت که از ژانویه تاکنون ۱۵ روزنامه‌نگار و وبلاگ نویس دستگیر شده‌اند و هم‌اکنون ۵ میلیون وب‌سایت مسدود هستند و مشکلات جدی بر سر آزادی بیان و آزادی‌های پس از بیان وجود دارد.
ایران و توصیه‌های بین‌المللی
گزارشگر ویژه سازمان ملل ۲۹۱ توصیه‌ای که در اکتبر ۲۰۱۴ توسط کشورهای عضو، طی دومین دوره بررسی دوره‌ای جهانی (UPR) به جمهوری اسلامی ایران ارایه شده بود، و همچنین ۱۳۰ توصیه‌ای که توسط دولت ایران به عنوان نتایج آن بررسی در مارس ۲۰۱۵، مورد قبول قرار گرفته بود را مورد بازبینی مجدد قرار داد.
غالب این توصیه‌ها به حقوق مدنی، سیاسی، و اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی اشاره می‌کردند و یا دولت را به تقویت حمایت‌های این حقوق تشویق می‌کردند و یا آن‌ها از روش‌هایی که باعث نقض این حقوق می‌شود پرهیز می‌داشتند. برخورداری کامل و برابر زنان از این حقوق در ۵۷ توصیه توسط هیات‌های نمایندگی از پنج گروه منطقه‌ای مطرح شده بود و بیانگر نگرانی‌هایی بود که از همه بیشتر طی بررسی مطرح شده بودند.
در بین این پیشنهادات پذیرفته شده توسط جمهوری اسلامی در مارچ ۲۰۱۵، هیچ نشانه مثبتی از بهبود در وضع حقوق بشر حتی در موارد موافقت شده، دیده نشده و همچنین گزارش‌هایی از ادامه وضعیت و یا حاد‌تر شدن آن به دفتر «احمد شهید» رسیده است.
موضع ایران به گزارش احمد شهید
پس از سخنان گزارشگر ویژه حقوق بشر ایران، نماینده «جمهوری اسلامی» با انتقاد از «احمد شهید» گفت: «انتخابات اخیر در ایران نشانه دموکراسی و تحمل حقوق بشر است. دولت من ادعا نمی‌کند که وضعیت حقوق بشر کامل است، هیچ کشور دیگری هم ادعا نمی‌کند. اما بعد از انتخابات حسن روحانی تلاش بیشتری برای رعایت حقوق بشر انجام می‌شود.»
او خواستار نگاه غیرجانبدارانه و غیر سیاسی به موضوع حقوق بشر شد و گفت: «ایران عمیقا به مکانیسم‌های مختلف سازمان ملل احترام می‌گذارد.»
وی همچنین در خصوص گزارش گزارشگر ویژه گفت که «گزارش غیرمنصفانه است» و ادعا کرد که برخی کشور‌ها در شکل‌گیری آن نفوذ داشته‌اند و مواردی که در گزارش مطرح شده غیرمنصفانه است. او گفت که «اجازه ندادن به احمد شهید برای حضور در ایران به این معنی نیست که ایران می‌خواهد با مکانیسم‌های سازمان ملل مقابله کند.»
دکتر «احمد شهید» تاکنون اجازه حضور در ایران و بررسی وضعیت حقوق بشر ایران را نداشته و جمهوری اسلامی از زمان سرکار آمدن «احمد شهید»، اجازه ورود به این گزارشگر ویژه را نداده است.
موضع کشورهای عضو نسبت به وضعیت حقوق بشر در ایران
نماینده کشور «کانادا» در این کمیته اجازه ندادن به ورود «احمد شهید» را از مصادیق نقض حقوق بشر خواند و ابراز داشت «همواره نقض حقوق بشر توسط جمهوری اسلامی از نگرانی‌های این کشور بوده است» و موضوع ازدواج پدرخوانده با فرزندخوانده در ایران را ترسناک خواند و به شدت از این قانون انتقاد کرد.
نمایندگان کشورهای «سوییس»، «جمهوری چک»، «آمریکا»، «نروژ»، «مالدیو»، «انگلیس» و «برزیل» در ادامه این جلسه ۴۵ دقیقه‌ای با استقبال از این گزارش گزارشگر ویژه سوالاتی را از دکتر «احمد شهید» پرسیدند. از عمده‌ترین این سوالات –ضمن استقبال از گزارش احمد شهید– پیرامون زندانیان سیاسی، حصر خانگی رهبران منتقد دولت، حقوق اقلیت‌های قومی (اتنیکی) و مذهبی و نیز صدور و اجرای احکام اعدام در سراسر کشور بود. دو کشور «روسیه سفید» و «روسیه» نسبت به دستور کار کشور انتقاد کردند و گفتند که نسبت به چنین مکانیسمی اعتراض دارند. آن‌ها در مورد گزارش سخنی نگفتند.
عدم همکاری جمهوری اسلامی در حوزه مین
«عیسی بازیار» متخصص و کارشناس پاکسازی میادین مین و مدافع حقوق بشر که گزارش‌های روتین و ماهیانه‌ای در ارتباط با پاکسازی میادین مین در ایران تهیه و تنظیم می‌کند، بر این باور است که «از میان این ۱۳۰ پیشنهادی که جمهوری اسلامی با اجرای آن موافقت کرده و تعهد داده در بهبود آن قدم بردارد، هیچ نکته مثبتی از اصلاحات در زمینه پاکسازی میادین مین دیده نشده و کماکان در هر ۵ نقطه آلوده کشور، مین از بین شهروندان همچنان قربانی می‌گیرد و از تاریخ پذیرش مجموعه پیشنهادات کشور بوسنی تاکنون ۴۱ تن قربانی انفجارمین های زمینی شده‌اند و این در موارد دیگر نیز مشهود است.»
با وجود تمام تلاش‌هایی که از سوی جامعه جهانی برای اجرا و بهبود حقوق بشر در ایران، انجام گرفته و در نوع خود تحسین برانگیز است؛ اما همچنان برخی از فعالان و مدافعان حقوق بشر بر این عقیده‌اند که «تلاش‌های جهانی کافی نیست و در جمهوری اسلامی همچنان موارد نقض حقوق بشر رو به افزایش است.»
به گفته این کارشناس پیشنهاد کشور بوسنی در مورد پاکسازی میادین مین به موافقت جمهوری اسلامی رسیده است و جمهوری اسلامی قول مساعد همکاری خود را در این باره به کشور بوسنی داده است.