به دنبال بازداشت نسرین ستوده، وکیل دادگستری و فعال حقوق بشر که روز چهارشنبه ۲۳ خردادماه در منزل خود بازداشت شد، رضا خندان، همسر وی بیان داشت که ماموران امنیتی به دلیل اجرای حکم ۵ سال حبسی که هیچ کس از آن خبر ندارد، همسرش را بازداشت کردند. همچنین شیرین عبادی، رییس کانون مدافعان حقوق بشر با نگارش نامه‌ای سرگشاده از جاوید رحمان، گزارشگر ویژه حقوق بشر در امور ایران خواستار اقدام در جهت آزادی این فعال حقوق بشر شد. سازمان عفو بین‌الملل نیز با صدور بیانیه‌ای خواستار آزادی فوری و بی‌قید و شرط نسرین ستوده شد.
به گزارش خبرگزاری هرانا، ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، به دنبال بازداشت نسرین ستوده، وکیل دادگستری و فعال حقوق بشر که روز چهارشنبه ۲۳ خردادماه ۱۳۹۷ در منزل خود بازداشت شد، رضا خندان، همسر وی در گفت و گویی با ایران اینترنشنال توضیحاتی را در رابطه با بازداشت همسرش عنوان کرد.
وی در این گفت و گو اظهار کرد: “نسرین در خانه تنها بود، نیروهای امنیتی به همسایه‌ها زنگ زدند و گفتند برای خواستگاری آمدند و یکی از همسایه‌ها در را باز کرد و از آنجا وارد خانه شدند و او را بازداشت کردند”.
آقای خندان افزود که نیروهای امنیتی به همسرش گفته‌اند که به خاطر اینکه او پنج سال محکومیت دارد، باید بابت آن بروید دادسرای اوین برای اجرای حکم. خندان گفت که از جزئیات این حکم پنج سال و اینکه کی صادر شده و به چه علت صادر شده، هیچ کسی خبر ندارد.
او درباره تأثیر بازداشت ستوده گفت: “تعداد زیادی از پرونده‌هایی که رایگان گرفته بود به خاطر مسائل حقوق بشری و نیز پرونده‌هایی که به شرایط حرفه‌ای خودش به عهده گرفته بود، اکنون در بلاتکلیفی قرار می‌گیرند”.
همسر ستوده در این زمینه افزود: “بسیاری از پرونده‌های دختران خیابان انقلاب الان روزهای محاکمه آنهاست، بعضی‌ها با وثیقه آزاد شدند. همچنین عده زیادی از بهایی‌ها در شهرهای مختلف، تمام این پرونده‌ها اکنون بلاموضوع می‌ماند. از لحاظ شخصی هم مشکلات دیگری هست که الان از گفتن آن بگذریم، دخترم دو هفته دیگه امتحان کنکور دارد و تصور کنید که مادر ایشان دو هفته قبل زندانی شود، آن‌ها قطعا می‌دانستند شرایط خانوادگی این چنینی داریم”.
خندان در پاسخ به این سوال که بازداشت چه تأثیر بر خانم ستوده گذاشته است، گفت: “طبیعی است که انسان از هر چیزی تأثیر می‌پذیرد اما اگر منظور شما اینکه او از خواسته‌هاش و فعالیت‌هاش کوتاه بیاد، یا بسیاری از تخلفات حقوق بشری که در جامعه صورت می‌گیرد را نادیده بگیرد، طبیعی است که این کار را نخواهد کرد”.
بازداشت نسرین ستوده واکنش شیرین عبادی، رییس کانون مدافعان حقوق بشر ار نیر به دنبال داشت. خانم عبادی با نگارش نامه‌ای سرگشاده به جاوید رحمان، گزارشگر ویژه حقوق بشر در امور ایران از وی خواست تا با استفاده از کلیه امکانات قانونی خود آزادی نسرین ستوده را از دولت جمهوری اسلامی بخواهد.
متن کامل این نامه را در ادامه می‌خوانید:
جناب دکتر جاوید رحمان
گرازشگر ویژه وضعیت حقوق بشر در ایران
انتخاب شما را به پست گزارشگر ویژه وضعیت حقوق بشر در ایران تبریک می‌گویم و متاسفم که اولین مکاتبه خود را با یک خبر ناگوار آغاز می‌کنم:
“ساعتی قبل خانم نسرین ستوده، وکیل دادگستری برنده جایزه ساخاروف در سال ۲۰۱۲ دستگیر شد. حسب اعلام برخی از رسانه‌ها علت دستگیری ظاهرا مربوط است به پرونده‌ای که چند سال قبل برای تحصن مقابل کانون وکلای دادگستری مرکز در شهر تهران برگزار کرده بود که منجر به صدور حکم غیابی شد.
لازم به یاد آوری است که نامبرده به خاطر فعالیت‌های حقوق بشری قبلا نیز به ۶ سال حبس محکوم شده بود و بیش از ۳ سال را در زندان سپری کرد. بعد از آزادی از زندان نیز دست از تلاش برای بهبود وضعیت حقوق بشر در ایران برنداشت. از جمله با قبول وکالت تعدادی از زنانی که با حجاب اجباری مخالف بودند و با مصاحبه‌های متعدد خود به قوانین ناقض حقوق بشر اعتراض کرد. او مخالف مجازات مرگ است و بارها به شیوه‌های مختلف قوانینی را که در ایران باعث صدور چنین احکامی می‌شود به چالش کشیده است. همچنین وی برای پیشبرد دموکراسی در ایران بسیار فعال بوده و همراه با سایر پویندگان این راه با صدور بیانیه‌ای حکومت ایران را دعوت به برگزاری رفراندوم کرده بود.
دستگیری چنین وکیل شجاعی مسلما باعث ایجاد خفقان بیشتر در ایران شده و ضمن آنکه تعدادی از موکلین وی که قربانیان نقض حقوق بشر هستند بدون دفاع خواهند ماند.
بنابراین خواهشمند است با استفاده از کلیه امکانات قانونی خود از دولت جمهوری اسلامی ایران بخواهید که آزادی نسرین ستوده را تضمین و تسریع کرده و از تعقیب قضایی او به بهانه‌های واهی دست بردارد.
سازمان عفو بین‌الملل نیز با صدور بیانیه‌ای بازداشت نسرین ستوده را یک حمله بی‌رحمانه به مدافعان حقوق بشر شجاع و توانمند دانسته و خواستار آزادی فوری و بدون قید و شرط وی شد.
این نهاد مدافع حقوق بشر که مقر آن در لندن است در بیانیه خود گفت؛ “نسرین ستوده زندگی خود را برای دفاع از حقوق بشر در ایران اختصاص داده است. او جوایز بین‌المللی را به دست آورده است، اما به خاطر شجاعتش هزینه‌های زیادی پرداخته است، از جمله سه سال سپری کردن زندان. بازداشت امروز او آخرین نمونه از تلاش‌های مخرب مقامات ایران برای متوقف کردن او از انجام کار مهمش به عنوان یک وکیل است.
عفو بین‌الملل از مقامات ایران می‌خواهد که نسرین ستوده را فورا و بدون قید و شرط آزاد کنند. هر گونه کوتاهی در این زمینه باید از سوی جامعه بین‌المللی محکوم شود”.
لازم به یادآوری است، روز چهارشنبه رضا خندان با انتشار مطلبی در صفحه فیسبوک خود از بازداشت همسرش، نسرین ستوده خبر داد و نوشت: ” من یک بار به بازجویان در اتاق بازجویی گفتم شما از کل کارهایی که یک حکومت باید برای کشورش انجام دهد؛ فقط یکی را بلدید؛ آن هم آدم گرفتن. ساعتی پیش نسرین در خانه بازداشت و به دادسرای اوین منتقل شد”.
لازم به یادآوری است که پیشتر مورخ دوشنبه (۲۹ آبان ۱۳۹۷، خانم ستوده گفته بود که ماموران دادسرای مستقر در اوین برگه احضار را چند روز پیش به او تحویل داده‌اند. اتهام این وکیل دادگستری در برگه احضاریه اعلام نشده است.
خانم ستوده در این باره گفت: «اتهامی در برگه احضاریه ذکر نشده است. اما اولین احضاریه‌ای که پس از آزادی‌ام از زندان به دست من رسید، پس از اتمام تحصنم در مقابل ساختمان کانون وکلا بود که منجر به تمدید پروانه وکالتم شد.»
نسرین ستوده در آبان ماه ۱۳۹۳ در اعتراض به محرومیت سه‌ساله‌اش از وکالت برای چندین روز مقابل کانون وکلای دادگستری تحصن کرد. این اعتراض که با حمایت و همراهی گروهی از وکلای دادگستری روبرو شد، سرانجام به نتیجه رسید و پروانه وکالت او تمدید شد.
این تحصن پس از آزادی این وکیل دادگستری از زندان انجام شد، اما به گفته خودش پس از پایان تحصن با اتهام جدید و تشکیل پرونده‌ای جدید مواجه شد.
ستوده به دویچه وله گفت که در دادگاه حاضر نخواهد شد. او اضافه کرد: «به دلیل آنکه دادسراها و دادگاه‌های انقلاب مستقل و منطبق با موازین قانونی به جرائم سیاسی رسیدگی نمی‌کنند، از حضور در دادسرا خودداری خواهم کرد.»
نسرین ستوده در شهریور ماه ۱۳۸۹ بازداشت شد. او در دادگاه بدوی به ۱۱ سال حبس، ۲۰ سال محرومیت از وکالت و ۲۰ سال ممنوعیت خروج از کشور محکوم شد اما دادگاه تجدید نظر حکم او را به ۶ سال حبس و ۱۰ سال محرومیت از وکالت کاهش داد. در اواخر شهریورماه ۱۳۹۲ خانم ستوده پس از گذراندن دو سوم مدت محکومیتش از زندان آزاد شد.