زندان قرچک ورامین (ندامتگاه شهرری) ویژه زنان و دارای یازده بند است. متهمان و محکومان از همه نوع در این زندان به سر می‌برند. زندانیان سیاسی که بعضا تجربه حضور در این زندان را پیدا کرده‌اند در روایت‌های خود به مشکلات متعدد این محل از جمله نبود امکانات اولیه رفاهی، پزشکی و بهداشتی در کنار عدم اعزام زندانیان به بیمارستان پرداخته‌اند. کیفیت بسیار بد غذای زندان، وجود مواد مخدر و همچنین تجاوز و بی‌توجهی مسئولین زندان نسبت به این موضوع فقط گوشه‌ای از مشکلات متعدد ساکنان دربند این محل است.
به گزارش خبرگزاری هرانا، ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، زندانیان محبوس در زندان قرچک ورامین که زندان ویژه زنان است با مشکلات متعددی در این زندان روبرو هستند.
این زندان شامل ۱۱ بند است؛ بند قرنطینه، بند ۱ و ۲ ویژه اتهامات مواد مخدر، بند ۳ و ۴ مربوط به جرائم سنگین از جمله قتل، بند جوانان ویژه جوانان ۱۸ یا ۲۵ سال، بند مالی، بند سلامت، بند مشاوره یک، بند مشاوره دو و بند مادران ویژه زندانیان باردار و دارای کودک.
زندانی با ورود به این زندان، پس از انجام کار پذیرش، تشخیص هویت و انگشت‌نگاری، توسط پزشک معاینه می‌شود. علیرغم تفکیک بندهای زندان، غالبا اصل تفکیک جرائم مراعات نشده و هر زندانی بسته به سلیقه شخصی مسئولان زندان به هر بندی منتقل می شود. این موضوع به دلیل متفاوت بودن سن، سبک زندگی و عقاید زندانیان باعث بروز مشکلات فراوانی بین آنها می شود.
از جمله مشکلات این زندانیان می‌توان به کمبود امکانات پزشکی و دارو در زندان اشاره کرد. شانس بهبود یک زندانی بیمار با مراجعه به بهداری بسیار اندک است. آن هم به دلیل اینکه در بهداری زندان داروی تخصصی وجود ندارد و صرفا داروهای عمومی به میزان اندک یافت می شود. با این حال به خانواده‌ها نیز اجازه داده نمی‌شود که از خارج از زندان اقلام دارویی را تهیه و به داخل زندان ارسال کنند. حتی با چنین فقدان امکاناتی به جز شرایط خاص و تهدید جانی، زندانیان بیمار را به بهداری خود زندان نیز منتقل نمی‌کنند.
بر اساس تجربه، زندانیان سیاسی زن برای انجام رسیدگی پزشکی از جمله دندانپزشکی، انجام آزمایشات، چک‌آپ و بیماری های هورمونی که شایع‌ترین بیماری در بین زنان زندانی است به درمانگاه با بیمارستان اعزام نمی‌شوند و زندانیان با جرائم عادی نیز در بسیاری موارد فقط در صورتی به بیمارستان خارج از زندان منتقل می‌شوند که اقدام به خودکشی کرده باشند یا تهدید جانی جدی وجود داشته باشد.
غذای زندان از کیفیت بسیار پایینی برخوردار است، به گفته یکی از زندانیانی که اخیرا از این زندان آزاد شده از زمان افزایش قیمت مرغ و گوشت در غذای زندان این اقلام به هیچ عنوان استفاده نمی‌شود و یک تن ماهی بی کیفیت در فروشگاه زندان به دو برابر قیمت بیرون عرضه می‌شود.
یکی از زندانیانی که اخیرا از این زندان آزاد شده در خصوص تجربه خود به گزارشگر هرانا گفت: “غذای زندان به شدت غیر بهداشتی طبخ می‌شود؛ به طوری که یک بار در غذا کرم پخته شده پیدا شد. پس از اعتراض به این موضوع، توسط رئیس زندان گفته شد که این شیطنت زندانیان بوده و به ما مربوط نیست”.
در اکثر غذاهای زندان مواد غذایی و افزودنی های ناشناخته ای وجود دارد که باعث ترش شدن مضاعف غذا می شود. به دلیل اسیدی بودن زیاد، این غذاها میتواند باعث بروز بیماری‌های هورمونی و انواع دیگری از آسیب شوند شود.
گفته می‌شود علیرغم کیفیت پایین غذا و عدم استفاده از مواد مغذی با شروع ماه رمضان، برای زندانیان بالاجبار فقط دو وعده غذا به عنوان سحری و افطاری داده می‌شود.
بهداشت زندان که شامل تمیز کردن سرویس بهداشتی، حمام و خود بند می‌شود به عهده خود زندانیان است و از طرف مسئولین زندان هیچ کمکی در این زمینه صورت نمی‌گیرد. مواد شوینده مانند مایع دستشویی و ظرفشویی به صورت جیره بندی داده می‌شود ولی میزان آن به قدری کم است که در روزهای آغازین ماه به اتمام می‌رسد و مسئولین به جای رسیدگی به این موضوع توصیه می‌کنند که به مواد شوینده آب اضافه شود که تا آخر ماه کافی باشد.
در هر بند حداکثر ۱۲ سرویس بهداشتی و ۱۰ حمام وجود دارد که با توجه به وجود زندانی بیش از حد ظرفیت هر بند همواره زندانیان دچار مشکل می‌شوند. با این حال اغلب سرویس‌های بهداشتی و حمام‌ها به دلیل خرابی تاسیسات قابل استفاده نیستند و در بسیاری از سرویس‌ها نیز آب نیست.
گفته می‌شود در هر بند این زندان دستکم ۱۸۰ زندانی نگهداری می‌شوند؛ در صورتی که ظرفیت این بندها کمتر از ۱۰۰ زندانی است و زندانیان به دلیل عدم وجود تهویه غالبا از هوای تازه و سالم محروم هستند.
آب گرم روزانه فقط یک ساعت صبح و یک ساعت شب قابل استفاده است. در ساعات دیگر روز صرفا با آب سرد امکان استحمام وجود دارد. با توجه به تصفیه نبودن آب زندان که از چاه تامین می‌شود نه تنها این آب قابل نوشیدن نیست بلکه به جهت آلوده بودن در استحمام نیز باعث بروز بسیاری بیماری های مخصوص زنان علی‌الخصوص در دوران پریود (قاعدگی) می‌شود.
از این رو زندانیان جهت تامین آب نوشیدنی بالاجبار باید آب را از فروشگاه زندان با قیمت بسیار بالاتر از قیمت اصلی خریداری کنند. گفته می‌شود باکس بطری آب بزرگ در داخل فروشگاه به مبلغ ۲۵ هزار تومان به فروش می‌رسد.
تمامی اقلام داخل فروشگاه زندان با قیمت چند برابر قیمت اصلی به فروش می‌رسد، پوشاک از جمله اقلامی است که ورود آن به داخل زندان ممنوع شده و زندانیان بالاجبار آن را با کیفیت بسیار پایین و با قیمت بسیار بالا باید از فروشگاه زندان تهیه کنند.
اکثر لوازمی که در فروشگاه عرضه می‌شود محصول تولیدی شرکت “حامی” بود که گفته می شود وابسته به سازمان تعاون سپاه است.
علیرغم اینکه زندان موظف است پتوی زندانیان را تامین کند با این حال تهیه بالشت و پتو را به عهده خود زندانی از محل فروشگاه زندان واگذار کرده‌اند. قیمت یک عدد بالشت بی‌کیفیت درجه ۳ در فروشگاه زندان حدود ۳۵ هزار تومان است.
تعدادی از زنان آزاد شده از این زندان به هرانا گفتند که “علیرغم بازرسی بدنی کامل زندانیان در حین ورود به زندان وجود مواد مخدر از جمله شیشه در میان زندانیان به امری عادی بدل شده است. با توجه به سخت‌گیری مسئولین زندان در بازرسی بدنی، این شائبه وجود دارد که تهیه و توزیع مواد مخدر با هماهنگی برخی پرسنل زندان صورت می‌پذیرد.”
در کنار تمام این مشکلات که محبوسین این زندان همواره با آن روبرو هستند موردی دیگر نیز وجود دارد که غالبا از صحبت کردن راجع به آن امتناع شده است.
در هر بند تعدادی زندانی غالبا قدیمی و خشن وجود دارد که همواره باعث ترس زندانیان دیگر بوده و به نوعی زندانیان دیگر را زیردست خود می‌دانند.
این زندانیان زن مانند موارد مشابه در بند مردان برای برقراری رابطه جنسی تلاش می کنند.
اصطلاحا در زندان به زندانی قربانی که غالبا از زندانیان تازه وارد است “مت” و به این عمل “مت بازی” می‌گویند. عمده این روابط از طرف برخی زندانیان قدیمی و خشن به زندانیان جدیدالورود تحمیل می شود که باید آن را تجاوز دانست.
این اقدام، معضل جدیدی نیست و سالهاست که در زندانهای مختلف از جمله زندان قرچک جاری است و هر چند شکایت های زیادی از طرف قربانیان شده است اما هیچگاه اقدام جدی که موجب توقف این نوع از بزهکاری جنسی در درون زندان شود از طرف مسولین صورت نگرفته است.
لازم به یادآوری است پیشتر آتنا دائمی، کنشگر مدنی محبوس در زندان اوین که پیشتر مدتی را در زندان قرچک سپری کرده بود، به مناسبت فرا رسیدن روز جهانی حقوق بشر، نامهای سرگشاده در خصوص مشکلات و نقض حقوق زنان محبوس در زندان قرچک ورامین (ندامتگاه شهر ری)نوشته بود که میتواند بعنوان روایت بدون سانسوری از این محل در نظر گرفته شود.
این شهروندان پیشتر در مرحله بدوی و توسط شعبه اول دادگاه انقلاب شیراز به ریاست قاضی محمود ساداتی، به استناد ماده ۵۰۰ قانون مجازات اسلامی و به اتهام “فعالیت تبلیغی علیه نظام” هرکدام به تحمل یک سال حبس تعزیری