رادیو پارس

استاد دانشگاه شهيد بهشتي در پاسخ به اين سوال که چگونه هنوز در شاخص درآمد سرانه به سطح 40 سال گذشته نرسيده ايم، اظهار داشت: آمارهاي بانک مرکزي به وضوح نشان مي دهد که در 40 سال گذشته از نظر سرانه درآمد ملي و توليد عقبگرد داشتيم به اين معني که اقتصاد ايران نتوانسته ثروت کافي توليد کند. طبق آمار بانک مرکزي درآمد سرانه در سال هاي 89 و 90 در بهترين وضعيت خود پس از انقلاب بوده است که در اين سال ها نيز به سطح سال هاي پيش از انقلاب نرسيده است. بعد از سال 90 تا سال 92 نيز آسيب بسيار شديدي به اين ساختار وارد شد.

ليلاز ادامه داد: آمارهاي رسمي بانک مرکزي نشان مي دهد که درآمد سرانه ايراني ها به قيمت ثابت سال 1383 در سال 91 معادل 21 ميليون و 690 هزار ريال بوده است. اين درآمد سرانه در سال 1355 معادل 37 ميليون و 663 هزار ريال بوده است. يعني درآمد سرانه ايراني ها بين سال 55 تا 91 بيش از 42 درصد کاهش پيدا کرده است. هنوز آمار سال هاي پس از 91 منتشر نشده اما شواهد نشان مي دهد که در سال 92 سقوط اين شاخص بيشتر شده و در سال 93 در همان سطح باقي مانده تا اين شکاف ثابت مانده باشد.

ابن کارشناس اقتصادي تاکيد کرد: بنابراين 36 سال بعد از سال 1355 کمتر از 58 درصد درآمد سرانه سال 55 را در ايران داشتيم. درحالي که توليد ثروت سرانه در ايران به شدت کاهش پيدا کرده است و اقتصاد ايران نتوانسته به اندازه کافي ثروت توليد کند، در توزيع ثروت نيز با وجود تمرکز بر عدالت پس از انقلاب، نتوانستيم موفق عمل کنيم. با اين حساب ضمن اينکه ساختار توليد درآمد مختل شده، ساختار توزيع درآمد هم مختل شده است.

وي گفت: در سال هاي اخير توزيع درآمد به طور چشمگيري بدتر شده است. فشار هاي تورم و فضاي رانت خواري در کشور شکاف طبقاتي را بيشتر کرده است. شايد همانگونه که “پيکتي” در مورد اقتصاد آمريکا گفته است که 97 درصد ثروت توليد شده در آمريکا در اختيار طبقات بالا قرار مي گيرد و طبقات پايين بهره کمي مي برند، در اقتصاد ايران نيز چنين باشد.

سعيد ليلاز افزود: شواهد آماري نشان مي دهد که درآمد سرانه به قيمت در سال 92 معادل سال 83 بوده است يعني در اين 8 سال درآمد ارزي بي سابقه 800 ميليارد دلاري هيچ اثري در درآمد سرانه نداشته و شکاف طبقاتي هم بيشتر شده است. اين واقعيت آنقدر تلخ است که باور کردنش دشوار است. برآورد آمارها نشان مي دهد که طي اين سال ها درآمد سرانه ايراني ها ثابت مانده و در عمل با تمرکز ثروت، طبقه جديد اجتماعي خلق شده است. همچنين تورم بالا و وجود دولت رانتير، وابستگان به قدرت را فربه کرده است تا شکاف طبقاتي از سال هاي 52 تا 56 نيز بيشتر شده باشد.