اشاره: فضای امنیتی و موج بازداشت روزنامه‌نگاران از ماه گذشته آغاز و در هفته جاری شدت گرفته است، به گونه‌ای که براساس گزارش‌ها، ۵ روزنامه‌نگار در ایران طی دو روز گذشته تاکنون بازداشت شده‌اند و در رسانه‌ها بازتاب داشته است. |
گزارش پیش رو درباره بازداشت روزنامه‌نگاران در روزهای اخیر در ایران است که در ادامه نیز به کلید خوردن پروژه‌ای به نام «شبکه نفوذی آمریکا» که از سوی «وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی» مدیریت می‌شود اشاره‌ای دارد.
چراغ سبز خامنه‌ای و سرکوب روزنامه‌نگاران
بازداشت‌های گسترده روزنامه‌نگاران و فعالان سیاسی تاکنون به گونه‌ای با چراغ سبز بیت «آیت‌الله خامنه‌ای» به دستگاه‌های امنیتی – اطلاعاتی همراه بوده است. اگر به بازداشت‌های گسترده در سال‌های گذشته نگاهی بیاندازیم، صحت این مورد به خوبی آشکار می‌گردد. این چراغ‌های سبز همواره با رمزهایی به گروه‌های فشار مخابره می‌شود، این‌بار نیز این چراغ سبز با رمز «شبکه نفوذی آمریکا» عنوان شده است؛ رمزی که در ماه‌های اخیر از تریبون‌های مختلف حکومتی به گوش می‌رسید.
«حسین شریعتمداری» مدیرمسوول روزنامه «کیهان»، روز سه‌شنبه ۱۲ آبان‌ماه ۱۳۹۴، در همایش «نفوذ ممنوع» گفت: «آمریکا به دنبال نفوذ در کانون‌های تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی است.»
این سخنان در حالی بیان شد که دقیقا در همان روز خبرگزاری «فارس» ارگان وابسته به «سپاه پاسداران» در گزارشی با عنوان «کشف باند نفوذی آمریکایی در مطبوعات کشور» همراه با عکسی از «عیسی سحرخیز»، «نرگس محمدی» و «محمد نوری‌زاد» نوشت: «با تلاش سربازان گمنام امام زمان و دستور مقامات قضایی، پنج نفر از عوامل مرتبط با پروژه نفوذ دشمن در کشور که در مطبوعات فعال بودند، بازداشت شدند.»
این در حالی است که خبرگزاری «صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران» نیز به نقل از سازمان «اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی» مطلبی را در همین رابطه منتشر کرد: «در هفته جاری چند تن از اعضای شبکه نفوذی همکار با دولت‌های متخاصم غربی که در فضای مجازی و مطبوعات کشور فعال بودند، بازداشت شدند. این اقدام پس از ماه‌ها رصد مستمر اطلاعاتی و اشراف همه جانبه به ابعاد فعالیت‌های این شبکه انجام شده است. اقدامات و تحولات بعدی در این حوزه متعاقبا اعلام خواهد شد.»
به باور برخی از فعالان حوزه رسانه در ایران، مخابره چنین پالس‌هایی از جانب حاکمیت اسلامی حاکی از ابعاد گسترده واقعه است، به گونه‌ای که براساس گزارش‌های منتشر شده از سوی منابع آگاه، بازداشت‌ها به این چند نمونه خلاصه نمی‌شود و ابعاد وسیع‌تری دارد. گواه این استدلال در گزارش منتشر شده از سوی «سحام نیوز» به وضوح بیانگر این حقیقت است.
بازداشت به اتهام تشکیل باند نفوذ آمریکا در مطبوعات کشور
پایگاه خبری «سحام نیوز» به نقل از یک «منبع مطلع» که نامش را فاش نکرده است، از احضار ۲۰ خبرنگار و روزنامه‌نگار در روز چهارشنبه مصادف با روز ۱۳ آبان (روز حمله و اشغال سفارت آمریکا) به خیابان «صابونچی تهران» خبر داده است. این گزارش می‌افزاید قرار است این احضار شدگان در آنجا تحت بازجویی بازجویان سپاه پاسداران قرار بگیرند. همچنین در گزارشی دیگر این پایگاه خبری از بازداشت ۱۰ خبرنگار اصلاح‌طلب در روزهای آتی و منتهی به ۱۶ آذرماه (روز دانشجو) خبر داده است.
براساس گزارش‌های منتشره، اتهامات این روزنامه‌نگاران «تشکیل باند نفوذ آمریکا در مطبوعات کشور» می‌باشد.
«عیسی سحرخیز»، روزنامه‌نگار منتقد و اصلاح‌طلب که روز دوشنبه ۱۱ آبان‌ماه سال جاری، از سوی ۷ مامور امنیتی «سپاه پاسداران» در منزلش در شهر تهران بازداشت شد. به گفته‌ی فرزندش «مهدی سحرخیز»، او با اتهامات مشابهی به دیگر روزنامه‌نگاران بازداشت شده است.
«مهدی سحرخیز» در گفتگویی با رادیو «فردا» گفت: «پدر به اتهام تبلیغ علیه نظام، توهین به رهبر جمهوری اسلامی و تبانی برای تجمع بازداشت شده است.»
این روزنامه‌نگار از جمله سه ایرانی است که در سال ۲۰۱۲ میلادی، برنده جایزه آزادی بیان «هلمن-همت» شد.
رمزگشایی پیام‌های مخابره شده از کیهان و اطلاعات سپاه
پیش‌تر گمانه‌زنی‌هایی در خصوص آغاز پروژه بازداشت‌های گسترده در گوشه و کنار جهان و در فضای مجازی به گوش می‌رسید. گمانه‌زنی‌هایی که با تشدید فضای امنیتی در ماه‌های گذشته به سبب نزدیک شدن به زمان برگزارى «انتخابات دهمین دوره مجلس شوراى اسلامى» و «پنجمین دوره مجلس خبرگان رهبری» در اسفندماه سال جاری همراه بود؛ اما این گمانه‌زنی‌ها با رویدادهای روزهای گذشته و پیام‌های مخابره شده از سوی «کیهان» و «اطلاعات سپاه پاسداران» نشان از محدودتر شدن فضای اجتماعی، آزادی بیان و افزایش سرکوب‌ها به ویژه بر علیه روزنامه‌نگاران منتقد در ماه‌های پیش رو دارد.
همچنین «عیسی سحرخیز» پیش‌تر در آخرین یادداشت خود با عنوان «خوش‌خیال‌ها» با اشاره به همین موضوع نوشته: «متاسفانه، هرچه به زمان انتخابات مجلس شورای اسلامی و خبرگان در اسفندماه نزدیک می‌شویم، بر میزان این خوش‌خیالی‌ها نیز افزوده می‌شود و دل‌بستن‌ها به عنایت‌های ویژه آیت‌الله خامنه‌ای آن هم در این هفته‌ها و روزها که نظامیان مقرب، احضارهای تلفنی را شدت بخشیده‌اند، برای بیان هشدارهای دوستانه یا تهدیدهای خصمانه در خیابانی که صابونچی‌ها مواد لازم را فراهم آورده‌اند برای لیف زدن‌ها و کیسه کشیدن‌های سیاسی و شاید مشت و مال جانانه!، طنز ماجرا آن جاست که افرادی هم که دستشان به بالایی‌ها نمی‌رسد، در خانه‌ی پائینی‌ها را می‌زنند و دست به دامان آنها می‌شوند تا شاید مورد عنایت خاص دبیر شورای نگهبان قرار گیرند که مبادا احمد جنتی از برگ وتوی خود علیه آنها استفاده کند. برخی از این افراد حتی این شم سیاسی را ندارند که دریابند شورای نگهبان چه خوابی برایشان دیده است و چگونه با زیر پا گذاردن یا دور زدن قانون انتخابات می‌خواهد این بار نه تنها به بهانه‌های سیاسی، بلکه زدن اتهام‌های غیر قابل اثبات اخلاقی و مالی، اکثر آنها را از لیست نامزدهای انتخاباتی بیرون بیندازد.»
بازداشت روزنامه‌نگاری که در اینستاگرامش نوشت
«احسان مازندرانی» مدیرمسوول روزنامه «فرهیختگان»، ساعت شش بامداد روز دوشنبه ۱۱ آبان‌ماه ۱۳۹۴، توسط ماموران امنیتی منتسب به «اطلاعات سپاه پاسداران» بازداشت شد. او که سابقه همکاری با روزنامه‌های «اعتماد»، «شرق» و «آفتاب یزد» را در کارنامه خود دارد، پیش از این نیز در دوم اسفندماه ۱۳۹۱، در زمانی که خبرنگار روزنامه «اعتماد» بود، همزمان با موج بازداشت روزنامه‌نگاران در دفتر این روزنامه بازداشت و پس از نزدیک به سه هفته با سپردن وثیقه از بند ۲۰۹ زندان «اوین» آزاد شد.
یک منبع آگاه در همین رابطه به «کمپین بین‌المللی حقوق بشر» گفته: «حکم بازداشت وی از سوم شهریورماه از سوی دادسرای رسانه صادر شده بوده، اما مشخص نیست چرا حالا اجرا شده و اتهام او چیست.»
با وجود آن که هنوز دلیل مشخصی برای بازداشت این روزنامه‌نگار بیان نشده است، اما آنچه از فضای مجازی و منابع آگاه در این رابطه استنباط می‌شود، حاکی از مطلبی است که با بازنشر تصویر صفحه‌ای از روزنامه «وطن امروز» با عنوان «رمزگشایی از هفت تیرکشی خیابان یاسر»، توسط «احسان مازندرانی» در «اینستاگرام» خود مرتبط است. در مطلب این روزنامه‌نگار او اشاره‌ای مستقیم به درگیری خیابانی «احسان لاجوردی» فرزند «اسدالله لاجوردی»، رییس پیشین زندان «اوین» و «دادستان انقلاب»، با افرادی از خانواده «هاشمی رفسنجانی» داشته و به آن پرداخته است. او در مطلب خود واقعیاتی از پشت پرده این ماجرا را منتشر کرده است.
بازتاب نقض حقوق بشر روزنامه‌نگاران در گزارش احمد شهید
در حالی موج جدید بازداشت‌ها و سرکوب روزنامه‌نگاران در ایران تشدید یافته است که در هفته‌ی گذشته «احمد شهید» گزارشگر ویژه در امور حقوق بشر در ایران در جریان «هفتادمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک» با اشاره به حق آزادی بیان، حق تشکل و حق تجمع مسالمت‌آمیز گفت: «افراد همچنان گزارش‌های مشروحی از بازداشت‌های خودسرانه برای اجرای مشروع این حقوق ارایه می‌کنند. بنا به گزارش‌ها، تا ماه آوریل ۲۰۱۵، دست‌کم ۴۶ روزنامه‌نگار و فعال رسانه‌ای اجتماعی در بازداشت بودند و یا برای فعالیت‌های مسالمت‌آمیز خود محکوم شده بودند.»
ظرف شش ماهه اول سال ۲۰۱۵ میلادی، روزنامه‌نگاران، نویسندگان، فعالان شبکه‌های اجتماعی و مدافعان حقوق‌بشر همچنان توسط سازمان‌های دولتی از جمله «سپاه پاسداران انقلاب اسلامی» و «واحدهای سایبری پلیس» مورد بازجویی و بازداشت قرار گرفتند. طبق گزارش‌ها، قوه قضاییه همچنان به تحمیل احکام سنگین زندان برای افرادی که حق آزادی بیان خود به صورت مسالمت‌آمیز بهره می‌برند؛ برای جرایمی مانند «تبلیغ علیه نظام»، «توهین به مقامات سیاسی یا مذهبی» و «آسیب به امنیت ملی» ادامه می‌دهد.
«رضا معینی» مسوول بخش ایران، افغانستان و تاجیکستان سازمان «گزارشگران بدون مرز» در گفتگوی اخیر خود با رادیو «فرهنگ» در ۲۶ مهرماه ۱۳۹۴، ضمن اشاره به افزایش آمار بازداشت و زندانی شدن روزنامه‌نگاران و شهروند خبرنگاران و وب‌نگاران در سال‌های اخیر در ایران خاطرنشان کرد: «اگر به طور آماری به تعداد روزنامه‌نگاران زندانی در کشورهایی نظیر چین، اریتره یا کوبا که آنها هم روزی از جمله زندان‌های بزرگ روزنامه‌نگاران بودند، نگاهی بیاندازیم می‌توان دریافت که در سال‌های اخیر این زندان‌ها که روزی بزرگترین زندان روزنامه‌نگاران در جهان بودند، امروز رو به خالی شدن هستند، در حالی که به آمار روزنامه‌نگاران زندانی در ایران از سال ۱۳۷۷ به این طرف افزوده شده است.»
پیشگیری از افشای واقعیات، پیش از وقوع
به باور برخی از فعالین سیاسی و مدنی در ایران، «جمهوری اسلامی» از آغاز حیات خود تا به امروز، همواره مجموعه رفتارهایی از خود نشان داده که حاکی از مقاومت این حاکمیت در مقابل رعایت موازین جهانشمول حقوق بشر است. حاکمیت اسلامی هیچ صدای اعتراضی را برنتافته و هرگونه حرکت‌های مسالمت‌آمیز اعتراضی را که در راستای بهبود اوضاع حقوق مدنی، سیاسی و اجتماعی بوده را در نطفه خفه کرده است.
با نگاهی به بازداشت‌های گسترده روزنامه‌نگاران و فعالان رسانه‌ای در سال‌های گذشته و در زمان پیش از انتخابات در ایران، می‌توان چنین برداشت کرد که حاکمیت اسلامی با این شیوه، از رسانه‌ای شدن موضوعات حقوق بشری و مدنی و حتی سیاسی در زمان رای گیری‌های مهم همانند اتخابات مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان رهبری» توسط روزنامه‌نگاران مستقل پیشگیری کرده و خطر شکل‌گیری اعتراضات گسترده در زمان افشای تقلب‌های احتمالی در انتخابات را کاهش داده است. این نمونه را می‌توان در حوادث پس از انتخابات ریاست جمهوری در سال ۱۳۸۸ به وضوح دید.
در شرایط پیش رو با افزایش حساسیت بر موضوع فعالیت هسته‌ای جمهوری اسلامی، و مذاکرات با قدرت‌های جهانی، افکار عمومی بر این موضوع معطوف شده و به مرور مسایل مربوط به موارد نقض حقوق بشر و روند رو به صعود آن در ایران از حاشیه به متن می‌آید، و این همان مساله‌ای است که حاکمیت اسلامی در ایران را به وحشت انداخته و هر بار به تاریخ حیاتش که نگاه کنیم، کارنامه‌ای از رفتارهای خشن و ضد انسانی را مشاهده می‌کنیم. شایسته است جامعه جهانی فشار فزایندهای را بر ایران، در زمینه عمل به تعهدات بین‌المللی حقوق بشری شهروندانش وارد آورده تا شاید کمی بهبودی حاصل شود.