تبعیض در رسیدگی به پرونده قربانیان و آسیب‌دیدگان کهریزک: ۵۰ شاکی مرتضوی به رسمیت شناخته نشدند

کهریزک
خانواده‌های سه جان‌باخته و آسیب‌دیده بازداشتگاه کهریزک گفته‌اند به شکایات آن‌ها از سعید مرتضوی و آمران پرونده کهریزک رسیدگی نشده است.
به گزارش تارنگار حقوق بشر در ایران به نقل از کمپین بین‌المللی حقوق بشر، پرونده شکایت خانواده رامین آقازاده قهرمانی در دادسرای نظامی مختومه شده، شکایت خانواده رامین پوراندرجانی مورد رسیدگی قرار نگرفته و شکایت خانواده احمد نجاتی‌کارگر درحالی مختومه شده است که به گفته خانواده اش، آن‌ها را به دادگاه کهریزک راه نداده و پرونده را مختومه کرده‌اند.
این منبع گزارش می‌کند که بیش از ۵۳ تن از آسیب‌دیدگان و خانواده‌های جانباختگان بازداشتگاه کهریزک، شاکی سعید مرتضوی، متهم اصلی پرونده این بازداشتگاه بوده اند و به‌جز شکایت خانواده‌های محسن روح‌الامینی، محمد کامرانی و امیر جوادی‌فر به شکایات هیچ‌یک از آن‌ها رسیدگی نشد و این افراد اجازه ورود به پرونده کهریزک در مرحله رسیدگی به اتهامات آمران این پرونده را نیافتند و در‌نهایت رسما از سوی حکومت مسولیت قتل سه جان‌باخته مورد پذیرش قرار گرفت.
تاکنون آمار رسمی از تعداد بازداشت‌شدگانی که در بازداشتگاه کهریزک زندانی بوده‌اند منتشر نشده است اما شکرالله بهرامی، رئیس سازمان قضایی نیروهای مسلح، ۲۱ شهریورماه ۱۳۸۸ اعلام کرده بود که بیش از ۱۰۴ نفر از کسانی که در کهریزک آسیب دیده‌اند به دادسرای نظامی مراجعه کرده‌اند. به گفته او “۱۵ نفر به‌عنوان گواه مسائلشان را مطرح کردند و ۹۰ نفر اعلام شکایت کردند”.
خانواده‌های ۴ نفر از جان‌باختگان بازداشتگاه کهریزک، محسن روح‌الامینی، محمد کامرانی، امیر جوادی‌فر و رامین آقازاده‌قهرمانی هم شاکیان این پرونده بوده‌اند. شکایت خانواده‌های احمد نجاتی‌کارگر و همچنین پزشک وظیفه این بازداشتگاه، رامین پوراندرجانی که ۱۹ آبان‌ماه ۱۳۸۸ به کشته شد اما مورد پذیرش دستگاه قضایی قرار نگرفته و هیچ‌گاه رسیدگی نشد. در نهایت پرونده اتهامات سعید مرتضوی تنها به شکایت خانواده‌های سه جان‌باخته خلاصه شد. این در‌حالی‌است که در مرحله رسیدگی به اتهامات عاملان پرونده کهریزک در دادسرای نظامی، شکایات آسیب‌دیدگان این پرونده مورد رسیدگی قرار گرفته و منجر به صدور حکم علیه عاملان پرونده شده بود؛ آسیب دیدگانی که در مرحله بعدی رسیدگی یعنی دادسرای کیفری که به اتهامات آمران رسیدگی می کرد از پرونده کنار گذاشته شدند.
پرونده رامین پوراندرجانی، پزشک وظیفه بازداشتگاه کهریزک که جان‌باختگان این بازداشتگاه را معاینه کرده بود درحالی مختومه اعلام شد که مقامات مسئول، ابتدا علت مرگ او را سکته قلبی و سپس خودکشی اعلام کردند. در نهایت پزشکی قانونی اعلام کرد مرگ این پزشک جوان به علت مسمومیت بوده است.
رامین پوراندرجانی جزییاتی از شکنجه و عدم رسیدگی پزشکی بازداشت‌شدگان کهریزک را در مقابل کمیته ویژه نمایندگان مجلس عنوان کرده بود. رضاقلی‌ پوراندرجانی، پدر رامین پوراندرجانی به این منبع گفت که «خانواده او از عاملان و آمران بازداشتگاه کهریزک شاکی هستند ولی شکایت آن‌ها به جایی نرسید.»
رامین آقازاه‌قهرمانی که موقع بازداشت ۳۰ سال داشت دو روز بعد از آزادی از بازداشتگاه کهریزک در بیمارستان رسول اکرم تهران جان باخت. به گفته اعظم آقاولی، مادر رامین آقازاده‌قهرمانی، پزشکی قانونی علت مرگ او را “نرسیدن خون به مغز و قلب بر اثر ضربات وارده بر نخاع” اعلام کرد.
خانم آقاولی گفته است که به خانواده او «اجازه حضور در دادگاه کهریزک و طرح شکایت چه در مرحله دادسرای نظامی و رسیدگی به اتهامات عوامل این پرونده و چه در مرحله دادسرای کیفری و رسیدگی به اتهامات آمران پرونده را نداده‌اند.»
مادر رامین آقازاده‌قهرمانی گفت: «در شعبه اول بازپرسی دادسرای نظامی گفتیم خواستار محاکمه عاملان و آمران پرونده هستیم. گفتند رضایت بدهید و دیه بگیرید. گفتم که بچه مرا چنان شکنجه کرده بودند که دو روز بعد از آزادی نتوانست دوام بیاورد و پرپر شد و از من می‌خواهید رضایت دهم و دیه بگیرم؟ اما خب در نهایت دیدیم که هیچ رسیدگی نشد و عملا پرونده مختومه شد.»
احمد نجاتی‌کارگر یکی از بازداشت‌شدگان بعد از انتخابات بود که بعد از آزادی، به دلیل عفونت شدید ریه‌ها و از کار افتادن کلیه‌هایش که حاصل شکنجه‌های زمان بازداشت بود جان باخت. منزلت محمدی، مادر احمد نجاتی‌کارگر به گفت که پزشکی قانونی علت مرگ او را مسمومیت عنوان کرده درحالی‌که او بعد از آزادی از زندان به دلیل عفونت ریه و از کار افتادن کلیه‌ها ۱۰ روز در کما بود و به گفته پزشکانی که او را معاینه کرده بودند بر اثر شکنجه و ضرب‌وشتم شدید کلیه هایش از کار افتاده بود.
خانم محمدی گفت: «وقتی پسرم بازداشت بود از کلانتری به ما گفتند که او را کهریزک برده‌اند بعد هم که آزاد شد مسائلی که تعریف می‌کرد نشان از کهریزک داشت اما ما را حتی به دادگاه کهریزک راه ندادند به شکایت خودمان هم رسیدگی نکردند و پرونده را مختومه کردند.»
پرونده های آسیب‌دیدگان کهریزک هم بعد از صدور حکم در دادسرای نظامی، مختومه شد درحالی‌که آن‌ها از سعید مرتضوی شکایت کرده بودند. رضا ذوقی، مسعود علیزاده و حمید حجارها تنها نمونه‌ای از این آسیب‌دیدگان هستند که در مصاحبه با رسانه‌ها اعلام کرده‌اند که شکایت آن‌ها مورد رسیدگی قرار نگرفته و مختومه شد.
رضا ذوقی یکی از زندانیان کهریزک به این منبع گفته بود: «من روزی که برای شکایت رفتم اکثر بچه‌ها را دیدم که آمده بودند. چند روز پس از ثبت شکایت به همه ما برگه داده شد که به صورت رایگان برای درمان به مراکز درمانی برویم. من به بیمارستان امام خمینی رفتم و و داروهایی برای رفع عفونت گرفتم. اما از آن‌جاکه من در آن زمان سربازوظیفه بودم و پس از دستگیری حدود یک ماه در محل خدمتم حاضر نشده بودم، چند روز پس از آزادی از اوین، از طرف محل خدمتم آمدند سراغم و من را بردند دادسرای نظامی برای تخلف عدم حضور و برایم سه ماه اضافه‌خدمت به عنوان جریمه عدم حضور صادر شد. من دیگر گرفتار سربازی شدم و از دنبال کردن شکایتم باز ماندم اما در همان محل خدمت چندین‌بار سرهنگی به نام نظام‌دوست مراجعه کرد و با زور و تهدید از من خواست تا از شکایتم صرفنظر کنم. بالاخره مجبورم کردند که رضایت بدهم. خیلی دردناک بود. آنقدر تهدید شده بودم که نمی‌توانستم به سمت شکایت بروم و در حال حاضر هم سه سالی است که در ازمیر هستم. در واقع هیچ‌کدام از ما نتوانستیم شکایتمان را دنبال کنیم. همه ما را با زور و تهدید وادار به سکوت یا خروج از کشور کردند. فقط خانواده‌های سه نفر فوت‌شده و نهایتا خانواده روح‌الامینی توانست تا این‌جا شکایتش را دنبال کند و مرتضوی را به دادگاه بکشاند اما من از یک چیز رنجیده‌ام. این‌که در دادگاه نامی از ما آورده نشد. درست است که ما زنده ماندیم اما همه ما شکنجه شدیم.»
مسعود علیزاده یکی دیگر از آسیب‌دیدگان کهریزک توضیح داده است: «شکایت من درشعبه ۲ دادسرای کارکنان دولت ثبت شد آنجا توضیح دادم که چگونه مرتضوی و حیدری‌فر فشار می‌آوردند بگوییم در کهریزک اتفاقی نیفتاده و مسائل مربوط به بیرون از زندان بوده است. همان موقع بود که سر کوچه خانه ما دو نفر به من حمله کردند و با چاقو توی شکم من زدند که طحالم پاره شد. کمی که بهتر شدم رفتم مجددا شکایت کردم پرونده را مختومه کردند. اما با فشار آقای روح‌الامینی پرونده به جریان افتاد به من هم زنگ زدند و گفتند که اگر از مرتضوی شکایت داری بیا شعبه ۱۵ دادسرای کارکنان دولت. رفتم و می پرسیدند که در تظاهرات چه می‌کردی و شما را چه کسی علیه مرتضوی ساماندهی کرده و … چند روز بعد هم از دادگاه انقلاب زنگ زدند که باید برای پاره‌ای توضیحات بیایی. به آقای روح‌الامینی زنگ زدم گفت کاری نمی‌تواند بکند و فکر کردم اگر دادگاه انقلاب بروم دیگر بازگشتی نخواهد بود ناچار شدم از ایران خارج شوم.»
حمید حجارها، یکی دیگر از آسیب‌دیدگان بازداشتگاه کهریزک در مصاحبه‌ای با وب‌سایت کلمه توضیح داده است: بچه‌ها یکی‌یکی آزاد شدند و با هم تماس گرفتیم و شروع به پیگیری و شکایت کردیم، پیش آقای کروبی هم رفتیم. بعد مسعود به من زنگ زد که می‌خواهیم برویم نیروی انتظامی و شکایت کنیم من هم با آن‌ها رفتم. فردی به نام حسینی بازپرس پرونده در شعبه یک دادسرا بود و گفت اگر شما تا آخر باشید من کار‌هایتان را پیگیری می‌کنم و انصافا هم تا آخر پرونده را دنبال کرد. چند هفته‌ای گذشته و فشارهای نیروی انتظامی شروع شد تا شکایت خود را دنبال نکنیم و رضایت دهیم. تحت فشار آن‌ها رضایت دادم که مورد سرزنش دوستان و حتی پدر محمد کامرانی قرار گرفتم. بعد وکیل گرفتم و یک لایحه پر کردم تا رضایتم را پس بگیرم اما بعد‌ها معلوم شد که آن وکیل هم از نیروهای خودشان بود و با وجود این‌که تا بیست روز می‌توانستم رضایت خودم را پس بگیرم اما این‌کار را برایم نکرد و رضایت همانطور ماند. اما قاضی حسینی که نامش هم جایی برده نشده در پیگیری پرونده تمام تلاش خود را کرد و خیلی از واقعیت‌ها را مکتوب کرد از همین جا از او تشکر می‌کنم. یک روز هم با چند تا از بچه‌ها و پدر محمد کامرانی رفتیم دادسرای قضات و آنجا از سعید مرتضوی شکایت کردیم، آنجا درگیری لفظی هم با حیدری‌فر پیدا کردیم. بعد از آن قضیه در دومین سال‌گرد امیر جوادی‌فر دوباره من را دستگیر کردند و مجبورم کردند که شکایت خود را از مرتضوی در دادسرای اوین پس بگیرم. مدتی گذشت و من فعالیت فیس‌بوکی داشتم اما بعد از این‌که ستار بهشتی وبلاگ‌نویس را کشتند به‌خاطر انواع فشار‌ها از ایران خارج شدم.
خانواده امیر جوادی‌فر، یکی از جان‌باختگان کهریزک از پی‌گیری شکایت خود انصراف دادند و شکایت خانواده محمد کامرانی در اتهام معاونت در قتل مختومه اعلام شد. حالا تنها پرونده‌ای که علیه سعید مرتضوی درباره بازداشتگاه کهریزک در دستگاه قضایی موجود است شکایت خانواده محسن روح‌الامینی با اتهام معاونت در قتل علیه دادستان سابق تهران است. هنوز مشخص نیست سرانجام این پرونده چه خواهد شد و دادگاه چه حکمی صادر خواهد کرد.